Watch more Universities videos on Frequency
Καθηγητής Ψυχιατρικής των Πανεπιστημίων Γενεύης και Λοζάνης,
Πρόεδρος του Τμήματος Ψυχιατρικής των Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων της Γενεύης.
- - Η ψυχανάλυση δίνει συνταγές ζωής;
- - Όχι, σαφώς όχι. Δίνει την δυνατότητα στον άνθρωπο να γνωρίσει ποιο μέρος από το παρελθόν του επηρεάζει την πορεία του. Αλλά δεν δίνει συνταγές ζωής, ο άνθρωπος πρέπει να μπορέσει από μόνος του να δημιουργήσει τη δικιά του ύπαρξη, τη δικιά του προοπτική και ο ψυχοθεραπευτής παίζει ένα ρόλο καθρέφτη από μια πλευρά και βοηθού για να βρει κανείς την πορεία του από μία άλλη πλευρά.
- - Είναι ζήτημα δυνατοτήτων η επίγνωση δηλαδή του εαυτού μας;
- - Σε ένα μεγάλο ποσοστό ναι. Πρέπει κανένας να έχει τις δυνατότητες και αυτές οι δυνατότητες δεν είναι μόνο οι δυνατότητες της γνώσης του μυαλού, είναι κυρίως οι δυνατότητες από πλευράς συναισθημάτων. Η ψυχανάλυση όπως και κάθε ψυχοθεραπευτική δουλειά δεν είναι μία νοητική απλά λειτουργία, αλλιώτικα αν αρκούσε στη ζωή να ξέρουμε για να αλλάξουμε, θα ζούσαμε σε παράδεισο.
- - Γιατί είναι ευεργετικό να γνωρίζουμε τον εαυτό μας;
- - Γιατί πολλές φορές στη ζωή μας δημιουργούμε κύκλους. Ξανακάνουμε σε απόσταση χρόνου, μηνών ή χρόνων, τα ίδια λάθη, δημιουργούμε τους ίδιους τύπους σχέσεων, και μερικές φορές έχουμε αυτή την αντίληψη ότι φτάνουμε σε αδιέξοδο όχι αναγκαστικά γιατί οι συνθήκες δεν μας επιτρέπουν να δημιουργήσουμε κάτι καινούριο αλλά γιατί εμείς δεν είμαστε έτοιμοι να δεχτούμε κάτι καινούριο στη ζωή μας. Το πρόβλημα είναι συχνά ότι μετά από χρόνια φτάνουμε σε ένα σημείο που όταν βλέπουμε πίσω έχουμε την αντίληψη ότι ένα μέρος της ζωής ξέφυγε και ότι δεν καταφέραμε να δημιουργήσουμε αυτό για το οποίο ίσως θα ήμασταν φτιαγμένοι.
- - Δηλαδή το ότι μαθαίνουμε από τα λάθη μας είναι μάλλον μία κοινότυπη εκδοχή.
- - Και σε μεγάλο ποσοστό λανθασμένη. Μαθαίνουμε από τα λάθη μας εφόσον αυτά τα λάθη δεν επηρεάζουν πολύ τη συναισθηματική μας ζωή και τη συναισθηματική μας ακεραιότητα. Μαθαίνουμε σχετικά λίγο από τα λάθη, θα έλεγα μάλλον το αντίθετο : έχουμε την τάση να δημιουργούμε πολλές φορές τα ίδια λάθη διαχρονικά.
- - Γιατί;
- - Γιατί σε μεγάλο ποσοστό δεν έχουμε την επίγνωση των λόγων που δημιουργούν τα λάθη. Στην προκειμένη περίπτωση μιλάμε για το ασυνείδητο, δηλαδή για αυτές τις δυνάμεις που κάνουν να βρισκόμαστε πολλές φορές στους ίδιους τύπους σχέσεων που μας κάνουν να υποφέρουμε, με τις ίδιες δυσκολίες, με την ίδια έλλειψη προοπτικής μερικές φορές και αισθανόμαστε ότι δεν μπορούμε να βγούμε από αυτό, αυτό δεν οφείλεται στο γεγονός ότι δεν καταλαβαίνουμε ότι υπάρχει το αδιέξοδο, αυτό που δεν μπορούμε να καταλάβουμε είναι τι μας σπρώχνει να δεχτούμε το αδιέξοδο. Ποια έλλειψη σιγουριάς, ποια τραυματική εμπειρία, ποιο μέρος στο παρελθόν μας, δημιουργεί και κατά κάποιον τρόπο είναι ο παράγοντας ο οποίος διαμορφώνει την αντίληψη του παρόντος μας.
- - Δηλαδή σαν να είναι πιο εύκολο να επαναλάβουμε το λάθος μας παρά να το αποτρέψουμε.
- - Θα έλεγα ναι γιατί το να επαναλάβει κανένας το λάθος είναι μια πορεία που κανένας γνωρίζει, δημιουργεί πολύ λιγότερο φόβο, η αλλαγή δημιουργεί φόβο. Οπότε κατά κάποιον τρόπο ενστικτωδώς έχουμε την τάση να ξαναδημιουργήσουμε με την ίδια παρτιτούρα, να κάνουμε το ίδιο πράγμα, γιατί μας εξασφαλίζει.
- Προσπαθώντας να συμμαζέψουμε το κουβάρι του εαυτού μας, τι κατορθώνουμε;
- - Αυτό που μπορούμε να κατορθώσουμε είναι να μειώσουμε από τη μια πλευρα το βάρος και τον αριθμό των τύψεων, από την άλλη πλευρά το βάρος και τον αριθμό των πραγμάτων που δεν έγιναν και μας αφήνουν πικρία. Θέλω να πω αυτό έχει μεγάλη σημασία όσο προχωράμε στη ζωή. Πολλές φορές έχει τεθεί αυτή η ερώτηση γιατί ξαφνικά βλέπουμε ανθρώπους που στο μέσον της ζωής τους κάνουν ξαφνικές και απότομες αλλαγές πορείας. Σε ένα μεγάλο ποσοστό αυτό οφείλεται στο ότι το να διαχειρίζεται κανένας τις τύψεις, το να διαχειρίζεται κανένας την πικρία αυτού του οποίου δεν έγινε, είναι μια πολύ δύσκολη ιστορία όταν προχωράμε σε ηλικία. Βέβαια, μερικές φορές, οι απότομες αλλαγές δεν σημαίνουν καινούρια πορεία, ούτε καλύτερη πορεία.
- - Είναι μια απόπειρα.
- - Είναι μια απόπειρα που μερικές φορές αν ο άνθρωπος δεν έχει καταλάβει τι τον έφτασε μέχρι εκεί, μπορεί να δημιουργήσει καινούρια αδιέξοδα. Νομίζω ότι αυτό καταφέρνουμε, γνωρίζοντας καλύτερα τον εαυτό μας, δουλεύοντας πάνω στις αμφιβολίες και βέβαια στις ευαλωτότητες μας.
- - Ποιες ιδιοσυστασίες ανθρώπων είναι πιο εύθραυστες στις ψυχικές παθήσεις;
- - Αυτό είναι σήμερα μια πολύ μεγάλη ερώτηση στην ψυχιατρική, είναι ίσως το σημαντικότερο θέμα έρευνας που θα δημιουργηθεί για τα επόμενα 20 χρόνια. Τι δημιουργεί την ευαισθησία για τη δημιουργία της ψυχιατρικής πάθησης. Για πολλά χρόνια, η ψυχιατρική ασχολιόταν και με καλά αποτελέσματα με την ίαση, δηλαδή με την πάθηση. Σήμερα προσπαθεί να ασχοληθεί με την πρόληψη. Αυτό σημαίνει να βρει ποιος είναι ο ευαίσθητος, ποιος είναι εκείνος που μπορεί να σπάσει μετά. Αν κανένας θέλει να δει πιο ολοκληρωμένα το θέμα της ευθραυστότητας, πρέπει να μπορέσει ταυτόχρονα να δει σε ένα άτομο τη γενετική προδιάθεση, τη βιολογική υπογραφή, την προσωπικότητά του και τους αμυντικούς του χαρακτήρες. Αυτό είναι το τρίπτυχο που μπορεί να δείξει πως το άτομο είναι έτοιμο και μέχρι ποιο σημείο να αντιμετωπίσει τον εξωτερικό παράγοντα, την απορρύθμιση. Μετά, υπάρχει η ένταση και η συχνότητα της απορρύθμισης. Αυτό που δημιουργεί το μεγάλο πρόβλημα σήμερα στην πρόληψη είναι ότι υπάρχει ένας αλγόριθμος, ο οποίος πρέπει να βρεθεί κάθε φορά και που μας δείχνει ποια άτομα θα περάσουν από την ισορροπία στην κατάσταση ασταθούς ισορροπίας, στην προδρομική κατάσταση, πριν το σύμπτωμα, και μετά στο σύμπτωμα. Είναι σημαντικό γιατί όταν το σύμπτωμα παρουσιαστεί, ένα μεγάλος μέρος των δυνατοτήτων του ανθρώπου, τουλάχιστον βιολογικά, έχει εξαντληθεί. Και δίνω συχνά αυτό το παράδειγμα γιατί ίσως είναι το πιο εύκολο : όταν κανένας δημιουργεί την αρρώστια του Αλτσχάϊμερ, οι πρώτες βλάβες στον εγκέφαλό του υπάρχουν πολλές φορές 15 χρόνια πριν. Πριν υπάρξει το οποιοδήποτε σύμπτωμα, αυτό σημαίνει για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα ότι ο άνθρωπος καταφέρνει με τους αμυντικούς του μηχανισμούς, που είναι αμυντικοί μηχανισμοί και βιολογικοί και προσωπικότητας και αμυντικών μηχανισμών, καταφέρνει να τα βγάζει πέρα χωρίς σύμπτωμα. Όταν όμως το σύμπτωμα θα παρουσιαστεί, οι βιολογικοί μηχανισμοί πολλές φορές έχουν εξαντληθεί και η πάθηση αυτή καθεαυτή, έχει προχωρήσει πολύ. Γι αυτό είναι σημαντικό να φτάσουμε στην πρόληψη.
- - Το απροσδόκητο είναι ένας απορρυθμιστικός παράγοντας στη ζωή ενός ανθρώπου. Το πως θα το αντιμετωπίσει κανείς εξαρτάται από τους αμυντικούς του μηχανισμούς;
- - Σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό. Αυτό που συμβαίνει στη βιολογία συμβαίνει και στον ψυχισμό, δηλαδή οι αμυντικοί μηχανισμοί είναι ο σημαντικότερος παράγοντας που μας επιτρέπει να αντιμετωπίσουμε το απροσδόκητο. Αυτό το βλέπουμε πολύ καλά στην ψυχιατρική δουλειά επίσης. Πολλές φορές η κρίση έρχεται τη στιγμή που οι αμυντικοί μηχανισμοί δεν έχουν την πλαστικότητα που χρειάζεται για να αντιμετωπίσουν την ένταση του απροσδόκητου.
- - - Ο συναισθηματικός κόσμος τι συμμετοχή έχει στους αμυντικούς μηχανισμούς;
- - Έχει μια μείζονα συμμετοχή. Έχει μια μείζονα συμμετοχή επίσης σαν απορρυθμιστικός παράγοντας. Θέλω να πω οι αμυντικοί μηχανισμοί εξαρτώνται σε μεγάλο ποσοστό από την ισορροπία που δίνουν στον συναισθηματικό κόσμο, πολύ περισσότερο από ότι στη διανοητική λειτουργία. Οι αμυντικοί μηχανισμοί δημιουργήθηκαν φυλογενετικά για να προστατέψουν κύρια τον συναισθηματικό κόσμο από τις εκρήξεις, από τις καταιγίδες, γι αυτό μπορεί να είναι ένας πολύ σημαντικός απορρυθμιστικός παράγοντας. Από την άλλη πλευρά ξέρουμε ότι σε μια ψυχοθεραπευτική δουλειά, είναι ο συναισθηματικός κόσμος που μας επιτρέπει να αλλάξουμε, δεν αλλάζει κανένας επειδή καταλαβαίνει, αλλάζει όταν συναισθηματικά είναι αρκετά σίγουρος και αρκετά πρόσφορος για να δεχτεί το διαφορετικό. Το διαφορετικό το δέχεται κανείς συναισθηματικά, πριν το δεχτεί διανοητικά. Από την άλλη πλευρά, ξέρουμε ότι ο συναισθηματικός παράγοντας είναι ο βασικός ρυθμιστής των αντιδράσεων του ανθρώπου σε έκτακτα περιστατικά, αυτό το οποίο είναι ρυθμισμένο στον εγκέφαλο από μερικά κέντρα γύρω από το συναίσθημα, αντιδρά γρηγορότατα. Γιατί είναι σημαντικό στον σημερινό κόσμο αυτό; Γιατί είναι ένας κόσμος στον οποίο η ταχύτητα παίζει πολύ μεγάλο ρόλο, που οι παραστάσεις αλλάζουν πολύ γρήγορα, και άρα η πιθανότητα εκπλήξεων γίνεται πολύ μεγαλύτερη. Αυτό σημαίνει ότι είναι ένας κόσμος που εκθέτει πολύ πιο γρήγορα αντιδράσεις συναισθηματικές παρά διανοητικές. Σε μια κοινωνία που δίνει λιγότερες παραστάσεις, λιγότερες αλλαγές γρήγορες, είναι πιο εύκολο για κάποιον να έχει ένα κοντρόλ πάνω στις συναισθηματικές του αντιδράσεις. Σήμερα είναι πολύ πιο δύσκολο. Αυτό εξηγεί επίσης γιατί βλέπουμε μία τελείως άλλη ψυχοπαθολογία, βλέπουμε περισσότερο μια ψυχοπαθολογία του συναισθήματος και όχι τόσο της νόησης.
- - Πότε διαμορφώνεται το σημαντικότερο κομμάτι του εαυτού μας; Σε ποια περίοδο της ζωής μας;
- - Στην κλασική ψυχαναλυτική θεώρηση το μεγαλύτερο κομμάτι των αμυντικών μηχανισμών και του εαυτού μας, σαν γνώση, σαν συναίσθημα και σαν ισορροπία μεταξύ των δύο, δημιουργείται πριν την εφηβεία. Μερικά πράγματα ξαναπαίζονται βέβαια και μερικές φορές πολύ άμεσα στην εφηβική ζωή, αλλά όταν φτάσει κανένας στα 18 του χρόνια θεωρούμε ότι ένα μεγάλο μέρος της προσωπικότητάς του έχει δημιουργηθεί. Γιατί πιστεύουμε ότι πριν είναι μια περίοδος μεγάλης ευπλαστότητας. Βέβαια για την καθαρή φροϋδική ψυχανάλυση τα πρώτα 10 χρόνια της ζωής είναι ένας βασικός ρυθμιστής του τι θα συμβεί μετά. Αυτή η αντίληψη βέβαια δεν βρίσκει σύμφωνους όλους τους ψυχαναλυτές, είναι η πρώτη αντίληψη της ψυχανάλυσης.
- - Όπως ο Ελβετός ψυχαναλυτής, ο Γιουνγκ.
- Ναι, η αντίληψη του ήταν διαφορετική για δυο λόγους. Ένας λόγος ήταν ότι πίστευε ότι η προσωπικότητα διαμορφώνεται σταδιακά, κατά τη διάρκεια όλης της ζωής και σε μεγάλη ηλικία ο άνθρωπος έχει την δυνατότητα να δείξει τον πραγματικό του χαρακτήρα. Ο Φρόϋντ για πολλά χρόνια πίστευε ότι τα ηλικιωμένα άτομα δεν μπορούν να ακολουθήσουν ψυχανάλυση, έλεγε εκείνη τη φράση ότι το υλικό είναι τόσο πολύπλοκο και ότι οι μηχανισμοί άμυνας είναι τόσο σκληρά διαμορφωμένοι, τόσο λίγο πλαστικοί που η ψυχανάλυση δεν θα δώσει τίποτα σε αυτούς τους ανθρώπους. Σήμερα ξέρουμε ότι δεν είναι αλήθεια. Για τον Γιουνγκ το να φτάσει κανένας σε μια μεγάλη ηλικία σημαίνει να μπορέσει να πει κάποια στιγμή αυτό το οποίο πραγματικά είναι, υπάρχει μια άλλη μεγάλη διαφορά : η σχέση με την πνευματικότητα. Ο Φρόϋντ ερχόταν από ένα εβραϊκό σύστημα αναφορών, εκείνος έχοντας πάρει μεγάλες αποστάσεις, τη θρησκεία αλλά και την πνευματικότητα την έβλεπε με μεγάλη καχυποψία. Ο Γιουνγκ ερχόταν από τελείως άλλο κόσμο, καθολικός, με σχέση σημαντική με την εκκλησία, αλλά επίσης και με την πνευματικότητα, πιο ασταθής σαν άνθρωπος, για πολλούς ο Γιουνγκ ήταν πολύ κοντά σε μια περίεργη θρησκοληψία. Σήμερα πιστεύουμε ότι τα δύο πράγματα αυτά πρέπει να πάνε μαζί, δεν μπορεί κανένας όχι μόνο να θεραπεύσει αλλά και να ασχοληθεί με κάποιον ψυχικά άρρωστο χωρίς να μιλήσει για την πνευματικότητά του, να μπορέσει να καταλάβει αν ο άλλος πιστεύει σε κάτι ή τίποτα, ποια προοπτική δίνει στη ζωή του και ποια προοπτική δίνει στο γεγονός ότι θα πεθάνει. Είναι πολύ διαφορετικό να κάνεις κανένας μια ψυχοθεραπευτική δουλειά με έναν άνθρωπο ο οποίος έχει μια θρησκευτική αντίληψη της ζωής, με κάποιον ο οποίος έχει μία ηδονιστική αντίληψη της ζωής και τους τέλους, και με κάποιον ο οποίος έχει μία φιλοσοφική αναζήτηση. Βρισκόμαστε σε μια περίοδο κοινωνική που από πλευράς ψυχικής είναι πολύ αλλόκοτη. Από τη στιγμή που οι μεγάλες ιδεολογίες δεν υπάρχουν πια, το καλούπι εκείνο που έδινε στο άτομο τη δυνατότητα να περάσει από τον ιδεαλισμό των γονιών της πρώτης ηλικίας στον ιδεαλισμό των μικρών συνόλων και μετά σ αυτήν την αναζήτηση που περιέγραψα σε σχέση με τη θνησιμότητα, αν εγώ πιστεύω δηλαδή ότι αυτό που αξίζει στη ζωή είναι να μπορέσω να έχω την περισσότερη ηδονή όσο ζω και όσο είμαι καλά, ή αν πιστεύω ότι αυτό που είναι σημαντικό είναι να κάνω καλά έργα , να είμαι ένας καλός άνθρωπος γιατί θα μπορέσω ίσως να ανταμειφθώ μετά ή αν πιστεύω ότι πρέπει να φτάσω στο επίπεδο αυτογνωσίας έτσι ώστε να καταλάβω ποιος είναι ο στόχος μου εδώ και τι κάνω με τους άλλους ανθρώπους, γιατί βρίσκομαι σ αυτόν τον κόσμο. Αυτά τα τρία διαφορετικά παραδείγματα, για να μπορέσει κανείς να σκεφτεί πάνω σ αυτά, πρέπει να περάσει τα διάφορα στάδια των ιδεαλισμών. Αυτό γινόταν πριν σχετικά άμεσα, γιατί οι ιδεολογίες υπήρχαν, τώρα βλέπει κανένας και αυτό εξηγεί γιατί οι έφηβοι και οι μετέφηβοι είναι πολύ εύθραυστοι, βλέπει κανείς ότι αυτού του είδους το σημείο αναφοράς δεν υπάρχει και άρα γίνονται, είναι κατά κάποιον τρόπο σαν καράβια χωρίς πυξίδα.
- - Είναι πιο εκτεθειμένοι.
- - Είναι πολύ πιο εκτεθειμένοι, αισθάνονται πολύ πιο ευάλωτοι, όπως συχνά ό,ποιος αισθάνεται ευάλωτος, φωνάζει, γι αυτό έχουμε και τα συμπτώματα που είναι πολύ πιο κραυγαλέα, γι αυτό έχουμε και την τόση χρήση ουσιών. Πρέπει να καταλάβει κανένας ότι αντίθετα από αυτό που πιστεύει ίσως και ένα μεγάλο μέρος του κόσμου, η έκφραση της βίας στην ψυχική πάθηση είναι το άλλο ρούχο του φόβου.
- - Το πετάνε κάποτε αυτό το ρούχο;
- - Χρειάζονται βοήθεια. Θα έλεγα ότι αυτό που είναι ίσως το μεγαλύτερο στοιχείο με το οποίο μπορεί να ασχοληθεί μια κοινωνία σήμερα είναι να τους βοηθήσει έτσι ώστε να μην χρειάζονται αυτό το ρούχο, δεν είναι αλήθεια ότι δεν έχουν τις δυνατότητες, δεν είναι αλήθεια ότι το μόνο πράγμα που κάνουν σήμερα είναι να παίζουν με το nintendo και ότι ασχολούνται με το computer μόνο, δεν είναι αλήθεια αυτό. Βλέπουμε μερικές φορές και αυτό στην ψυχιατρική γίνεται και με άλλες ηλικίες να θεωρούμε το αποτέλεσμα σαν την αιτία και δεν είναι αλήθεια το ότι ασχολούνται με αυτά είναι το αποτέλεσμα του φόβου, το αποτέλεσμα της ανασφάλειας και δεν είναι η αιτία της ανασφάλειας. Γι αυτό χρειάζεται μια πραγματική ψυχοθεραπευτική δουλειά. Το ίδιο πράγμα το βρίσκουμε σήμερα πολύ διαφορετικά σε μια άλλη πολύ ευάλωτη ηλικία, που είναι οι άνθρωποι που είναι μεταξύ 55 και 65. Τους βλέπει κανένας σήμερα να κάνουν καταθλιπτικά επεισόδια πολύ σημαντικά, για πρώτη φορά στη ζωή τους. Και αυτοί βρίσκονται σε ένα σημείο ευθραυστότητας γιατί πολύ συχνά είναι άνθρωποι οι οποίοι έζησαν αυτή τη στιγμή, ακριβώς αυτή τη χαλάρωση του κοινωνικού ιστού, του οικογενειακού ιστού, και από την άλλη πλευρά την παντοδυναμία της εικόνας. Θέλω να πω είναι αναγκασμένοι να προστατέψουν μια εικόνα, την εικόνα πολλές φορές του καλιφορνέζικου χωριού, που βλέπει κανένας τον άνθρωπο 55-65 ο οποίος πρέπει οπωσδήποτε να είναι θαυμάσιος σεξουαλικά, να είναι ακόμα πάρα πολύ καλά στο σώμα του, να είναι πάρα πολύ active, και βέβαια όλα αυτά είναι μερικές φορές προσωπεία τα οποία φοράμε.
- - Και εάν σε αυτά δεν ανταποκρινόμαστε τότε μας δημιουργείται μία κατάθλιψη και μια μελαγχολία.
- - Θα έλεγα ναι και θα έλεγα ότι το βασικό θέμα σε αυτήν την ηλικία όπως και το θέμα στην εφηβεία είναι η ανασφάλεια, το θέμα σε αυτήν την ηλικία είναι η αυθεντικότητα. Πριν από χρόνια το να γίνει κανένας ηλικιωμένος σήμαινε να έχει λιγότερες σχέσεις, να είναι πιο εξασφαλισμένος οικονομικά, να ζει σε πιο ήρεμο περιβάλλον. Σήμερα τίποτα από αυτά δεν ισχύει
- - Πότε θεωρείται αναγκαία η ψυχανάλυση;
- -Η αίτηση για την ψυχανάλυση περνάει αναγκαστικά από μία αίτηση αλλαγής, προσωπικής αλλαγής και αυτογνωσίας. Η ψυχανάλυση δεν είναι ένα είδος διανοητικού Eldorado, δε σημαίνει ότι κανένας πρέπει να μπει σε μια φιλοσοφική σχολή, και αυτό είναι μια παρεξήγηση πολύ συχνή, άνθρωποι μπορεί να κάνουν πάρα πολλά χρόνια ψυχανάλυση με την ιδέα ότι θα καταλάβουν αλλά η ψυχανάλυση ξεκινάει αρχικά από μια συναισθηματική αίτηση αλλαγής. Τότε μπορεί κανένας βέβαια να πιστέψει ότι αυτή η δουλειά μπορεί να γίνει, πρέπει να επενδύσει χρόνο, δυνατότητα, και να μπορέσει να αλλάξει, και βέβαια ο ψυχοθεραπευτής πρέπει να έχει την εντιμότητα να δει αν η δυναμική πορεία είναι πάντα δυνατή, να μην κρατήσει τον άλλον σε μια κατάσταση εξάρτησης χωρίς πραγματική εσωτερική αλλαγή.
- - Και πότε διακόπτεται μία ψυχανάλυση;
- - Μία ψυχανάλυση μπορεί να σταματήσει όταν η δυναμική εξέλιξή της δεν προχωρά, όταν κανένας έχει φτάσει σε μερικά προσδοκώμενα, όχι σε όλα, όχι με την άποψη του τέλειου, όταν μερικές φορές η ζωή μας πάει αλλού και υπάρχουν άλλες προοπτικές. Πολλές φορές πρέπει να πάρει κανένας το χρόνο να προετοιμάσει το τέλος μιας σχέσης, συχνά όταν αυτή η σχέση μπορεί να κρατήσει δύο, τρία, τέσσερα, πέντε χρόνια, είναι μια ανθρώπινη σχέση πολύ έντονη, μέσα στην οποία κανένας ξαναβιώνει προβλήματα, ελπίδες αλλά και απογοητεύσεις παλιών σχέσεων.
- - Εάν ξεκινούσα μία συνεδρία μαζί σας, ποια θα ήταν η πρώτη ερώτηση που θα μου κάνατε;
- - Γιατί ήρθατε να με δείτε. Γιατί αυτή τη στιγμή της ζωής σας, γιατί σήμερα και όχι πριν από 6 μήνες ή από 1 χρόνο. Αυτό που μετράει πολλές φορές δεν είναι γιατί κανένας ζητάει βοήθεια τώρα αλλά τι του επέτρεψε πριν να μη ζητήσει βοήθεια. Ποιοι είναι οι ομοιοστατικοί παράγοντες οι οποίοι σπάνε και πότε. Αυτό είναι το σημαντικότερο στοιχείο που επιτρέπει στον ψυχίατρο, ψυχοθεραπευτή να δει τη δυνητικότητα του άλλου. Κάποτε πέρασα μια περίοδο της ζωής μου να ασχολούμαι με ανθρώπους που είχαν πολύ σημαντικούς τραυματισμούς, έντονους, από επιθέσεις, από βιασμούς κτλ, και ήταν πολύ εκπληκτικό να δει κανένας τη γκάμα των αντιδράσεων. Για τον ίδιο παράγοντα στρες είχε κανένας τελείως διαφορετικές αντιδράσεις, που πήγαιναν από την απόλυτη άρνηση μέχρι τα καταθλιπτικά στοιχεία και τη μείζονα κατάθλιψη, μέχρι το τραυματικό επεισόδιο το οποίο επαναλαμβάνεται, μέχρι την αφομοίωση και τη δυνατότητα να προχωρήσει κανένας στη ζωή του και αυτό εξαρτάται πάρα πολύ από τις εσωτερικές δυνατότητες στην πορεία του ανθρώπου.
- - Σε τι ποσοστό οι άνθρωποι θεραπεύονται;
- - Η ψυχιατρική θεωρούταν πάντα μια ιατρική ειδικότητα με λίγες δυνατότητες ίασης και αυτό είναι λάθος. Και από πλευράς φαρμακολογικής και από πλευράς ψυχοθεραπευτικής, η ψυχιατρική είναι μια ειδικότητα με μεγάλες δυνατότητες θεραπευτικές με την έννοια του να αισθάνεται κανείς καλύτερα και να συνεχίσει τη ζωή του. Μερικές από τις ψυχιατρικές παθήσεις είναι χρόνιες παθήσεις, και βέβαια όπως κανένας τις περισσότερες φορές δεν μπορεί να ξεφορτωθεί το διαβήτη, μερικές από τις χρόνιες παθήσεις όπως π.χ. η χρόνια κατάθλιψη, δεν μπορεί να την ξεφορτωθεί επίσης, πρέπει να ζήσει μαζί της και ο γιατρός παίζει το ρόλο αυτού ο οποίος θα τον βοηθήσει να αντεπεξέλθει το καλύτερο δυνατό σε σχέση με τη ζωή του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου